भक्तपुर :  भक्तपुरको सहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रमा एउटै व्यक्तिमा तीन पटक सफल मिर्गौला प्रत्यारोपण भएको छ । केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा. पुकारचन्द्र श्रेष्ठको नेतृत्वमा एकै व्यक्तिमा तेस्रो पटक मिर्गौला प्रत्यारोपण सफल भएको हो ।

नेपालमा एउटै व्यक्तिमा तीन पटकसम्म सफल प्रत्यारोपण गरेको यो पहिलो रेकर्ड हो । केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा. श्रेष्ठले नेपालमा पहिलो पटक एक व्यक्तिमा तीन पटकसम्म सफल मिर्गौला प्रत्यारोपण गरेर गरी इतिहास रचेको जानकारी दिए । उनले १२ दिनअघि गत भदौ ९ गते सुदूरपश्चिम प्रदेशका पूर्वमन्त्री लक्ष्मण किशोर चौधरीको तेस्रो पटक सफलतापूर्वक मिर्गौला प्रत्यारोपण सम्पन्न गरिएको जानकारी दिए ।

स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका सचिव डा. विकास देवकोटाले नेपालमा छोटो समयमा नै अङ्ग प्रत्यारोपणमा फड्को मारेको जानकारी गराए । नेपालमा केही वर्षअघिसम्म मिर्गौला प्रत्यारोपणमा विदेश जानुपर्ने बाध्यताको अन्त्य गर्दै हाल मिर्गौला र कलेजो सहज रूपमा प्रत्यारोपण हुनु गौरवको विषय भएको बताए ।

उनले नेपालमा पहिलो पटक तेस्रो पटक मिर्गौला प्रत्यारोपण भने अत्यन्तै दुर्लभ उपलब्धि भएको जानकारी गराए । उनले यसरी सम्पन्न भएको प्रत्यारोपणले नेपालमा अङ्ग प्रत्यारोपण सेवाको स्तर विश्वस्तरीय क्षमता र दक्षतासँग मेल खाने स्तरमा पुगेको प्रमाणित भएको बताए ।

केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा. श्रेष्ठले सामान्यतया मिर्गौला प्रत्यारोपण एकपटक सफल भएपछि लामो समयसम्म प्रत्यारोपित मिर्गौलाले काम गर्ने जानकारी दिँदै तर, विभिन्न कारणले गर्दा मानिसमा पटक पटक प्रत्यारोपण गरिरहनुपर्ने अवस्था आउने बताए ।

उनले इम्युनोलोजिकल अस्वीकार, सङ्क्रमण, क्रोनिक अलोग्राफ्ट नेफ्रोप्याथीलगायतका समस्याले पहिले प्रत्यारोपण गरिएको मिर्गौला असफल हुन सक्ने सम्भावना रहने जानकारी दिए । उनले यस्तो अवस्थामा दोस्रो प्रत्यारोपण गरिने जानकारी गराउँदै तेस्रो पटक मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्नुपर्ने अवस्था अत्यन्तै दुर्लभ हुने बताए । प्राविधिक जटिलता, औषधीय चुनौती तथा दाता पाउनसमेत कठिनाइ हुने र जोखिम झनै बढी हुने हुँदा तेस्रो प्रत्यारोपण संसारमै सीमित मात्रामा हुने गरेको उनको भनाई छ ।

पूर्वमन्त्री चौधरीको पहिलो मिर्गौला प्रत्यारोपण भारतमा विसं २०७२ भएको थियो । दोस्रो र तेस्रो प्रत्यारोपण भक्तपुरस्थित सहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रमा सम्भव भएको हो । पूर्वमन्त्री चौधरीको तेस्रो प्रत्यारोपण ‘पेयर एक्स्चेन्ज’ प्रणाली अन्तर्गत गैरनातेदारबीच अङ्ग साटासाट गरी सम्पन्न भएको हो ।

सहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रले स्थापनाको १३ वर्षमा एक हजार ५ सय २ जनाको सफल मिर्गौला प्रत्यारोपण सम्पन्न गरिसकेको छ । यस्तै ३५ जनाको कलेजो प्रत्यारोपण सम्पन्न गरिसकेको छ । अब नेपालमा मुटु प्रत्यारोपणको तयारी भइरहेको डा. श्रेष्ठले जानकारी दिए ।

नेपालमा सन् २००८ मा पहिलो पटक वीर र त्रिवि शिक्षण अस्पतालबाट मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्न सुरु गरिएको हो । १३ वर्षअघि सरकारले मानिसको विभिन्न अङ्गको प्रत्यारोपण गर्ने उद्देश्यले भक्तपुरस्थित दुधपाटीमा मानव अङ्ग प्रत्यारोपण केन्द्रको स्थापना गरेको थियो । उक्त केन्द्रलाई पछि सरकारले सहिद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रको नामकरण गरेको हो ।

कार्यकारी निर्देशक डा. श्रेष्ठले हाल केन्द्रलाई जग्गा नभएको कारण सानो भवनमा अस्पताल सञ्चालन गर्न कठिन भएको बताए । उक्त केन्द्रमा दैनिक आठ सयदेखि एक हजारसम्म ओपिडीमा बिरामी आउने गरेका छन् । सरोज ढुंगेल, गोरखापत्रबाट